DOW TEORİSİ

 Adını teorinin kurucusu olan Charles Dow’dan alan Dow teorisi teknik analiz literatüründe oldukça önemli bir yere sahiptir. Bunun nedeni modern anlamdaki teknik analiz uygulamalarının temellerinin Dow Teorisi ile atılmış olmasıdır. Dow Teorisi, Charles Dow tarafından 1900 – 1902 yılları arasında The Wall Street Journal gazetesinde yayınlanan makalelerin derlenmesi ile ortaya çıkmıştır. Teknik analiz çalışmalarından fayda sağlamak ve tutarlı analizler yapabilmek için Dow Teorisi’nin bilinmesi faydalı olacaktır. Dow Teorisi’nin amacı yakın vadedeki piyasa hareketlerini göz ardı ederek trendin genel yönünü belirlemek ve bu yönde pozisyon almaktır.

Dow Teorisi İlkeleri: 

1. Ortalamalar yani endeksler piyasadaki bütün faktörleri barındırır: 

 Dow teorisi finansal bir varlığın fiyatının piyasada yatırımcılara ulaşabilen ve fiyatı etkileyebilecek bütün faktörleri içerdiğini varsaymaktadır. Bu varsayıma göre arz ve talebi etkileyebilecek her türlü bilgi fiyatlara yansımıştır. 

2. Piyasada üç temel trend vardır: 

Dow Teorisi piyasa hareketinin iç içe oluşan üç temel trendden oluştuğunu kabul etmektedir. 

 a. Ana (Primary) trend: Ana trend; yükselen ya da düşen piyasa hareketini ifade etmektedir. Bu trendin oluşumu bir yıldan birkaç yıla kadar uzayabilmektedir. 

 b. İkincil (Secondary) trend: Ana trendlerin içerisindeki önemli yükselişler ve düşüşler ikincil trendleri oluşturmaktadır. İkincil trendlerin oluşumu bir aydan birkaç aya kadar sürebilmektedir. 

 c. Kısa vadeli (Minor) trend: Kısa vadeli trendlerin oluşumu bir günden birkaç haftaya kadar uzayabilmektedir.

3. Ana trendler üç aşamadan oluşmaktadır: 

 Dow Teorisi piyasadaki en önemli ve en uzun vadeli trend olan ana trendin üç aşamada oluştuğunu varsaymaktadır. 

 a. Birinci aşama (toparlanma aşaması): Ana trendin yükselen bir trend olduğunu varsayarsak bu trendin birinci aşaması, yatırımcıların büyük çoğunluğunun iyimser beklentilere sahip olması ve bu beklentiler doğrultusunda piyasada yüksek hacimli alış pozisyonlarının açılmasıdır. 

 b. İkinci aşama (katılım aşaması): Katılım aşamasında yükselen bir trend açık olarak oluşmaya başlar ve birinci aşamada alım yapmayan yatırımcılar bu aşamada alış pozisyonu açmaya başlarlar. 

 c. Üçüncü aşama (dağıtım aşaması): Dağıtım aşamasında piyasanın büyük bir çoğunluğu iyimser beklentilerle alım yapmaya devam etmektedir ve piyasadaki sermayenin önemli bir kısmı alış pozisyonlarına sahiptir. Bu aşamada bilinçli yatırımcılar piyasadaki alım gücünün azaldığını tespit ederek birinci ve ikinci aşamada aldıkları finansal varlıkları satmaya başlarlar. Bu aşamada yükselen trend sonlanmaya ve düşen trend oluşmaya başlamaktadır.

4. Ortalamalar birbirini onaylamalıdır:

Dow Teorisi, birbiriyle alakalı ortalamaların benzer hareketler sergilemeleri gerektiğini varsaymaktadır. 

5. İşlem hacmi trendi onaylamalıdır: 

İşlem hacmi ile trend arasındaki uyum piyasanın geleceğine dair bilgi vermektedir. İşlem hacmi var olan trendi onaylamalıdır. Örneğin trendde önemli yükselişler gözlemlenirken işlem hacminde artış yaşanmıyorsa bu var olan trendin yeterince güçlü olmadığını ve trend değişimlerinin olası olduğunu göstermektedir. 

6. Yeni bir trendin başladığına dair kesin bir işaret olmadıkça var olan trend devam eder: 

Bir piyasa hareketinin trend olarak tanımlanabilmesi için bu hareketin belirli bir disiplin dahilinde oluşması gerekmektedir. Bir dip seviyesinin bir önceki dip seviyesinin üzerinde oluşması ve bu ilişkinin sürekliliği yükselen trendi, bir tepe seviyesinin bir tepe seviyesinin üzerinde oluşması ve bu ilişkinin sürekliliği düşen trendi göstermektedir. 

Yükselen bir trendde, trendin değiştiğini söyleyebilmek için en az bir defa fiyatların bir önceki zirve seviyesini geçememesi ve bir önceki dip seviyesinin altına düşmesi gerekmektedir. Düşen bir trendde, trendin değiştiğini söyleyebilmek için en az bir defa fiyatların bir önceki dip seviyesinin altına inmemesi ve bir önceki tepe seviyesinin üzerine çıkması gerekmektedir.

Dow Teorisi’nde sunulan yöntemler günlük ve kısa dalgalanmaların analizi için değil uzun vadeli trendlerin analizi için kullanılmaktadır. Dow Teorisi’nde yer alan ve uzun vadeli trendin tespit edilmesini amaçlayan bu çalışmaları formasyonlar ve indikatörler gibi yardımcı araçlarla desteklemek analizin başarısını artıracaktır.